Na 14. Biennale Architektury w Wenecji, w pawilonie narodowym Francji zorganizowano wystawę pod hasłem La modernité, promesse ou menace? (Nowoczesność, obietnica czy zagrożenie?). Ekspozycję oparto na czterech przykładach architektury francuskiej poruszających kwestię nowoczesności. Zaprezentowano makietę domu Arpel z filmu Jacquesa Tati Mon Oncle (Mój Wujaszek); poruszono nowoczesną zabudowę dzielnicy Drancy (La Cité de la Muette) pochodzą z lat 30, która później stała się obozem internowania; przywołano osobę Jeana Prouvé i jego konstrukcji lekkich, oraz podjęto temat prefabrykacji w zakresie systemów metalowych i konstrukcji żelbetowych. Wystawie towarzyszyło wydanie obszernego katalogu prezentującego 101 budynków z całej Francji, z lat 1914 – 2014, które ułożone w porządku chronologicznym mają być odpowiedzią na zadane w tytule wystawy pytanie.
Okładka katalogu przy wystawie pawilonu narodowego Francji na 14. Biennale Architektury w Wenecji. La modernité, promesse ou menace? (Nowoczesność, obietnica czy zagrożenie?), Institut Francais, 2014. http://www.editionscarre.com/biennale-venise/biennale.html
Makieta domu Arpel z filmu Jacquesa Tati Mon Oncle (Mój Wujaszek). Fot. Aleksandra Czupkiewicz
Jednym z prezentowanych w książce dokonań architektury Francji jest Parc de la Villette Bernarda Tschumiego. Przy jego opisie autorzy katalogu ( Nikola Jankovic, Soline Nivet, Benoit Pouvreau, Jean-Louis Violeau pod dyrektywą Jean-Louis Cohena, w asyście Vanessy Grossman) sugerują, że kluczem do zrozumienia projektu jest znajomość programu towarzyszącemu międzynarodowemu konkursowi na teren parku z 1982 roku. Wstęp konkursowy autorstwa Francoisa Barre przypomina o koncepcji życia i praktykach przypominających demokratyczne wartości lat 80 oraz cechującymi się wolnością konsumpcyjną. Park ma być miejscem otwartym, idealistycznym choć nieutopijnym. To miejsce, które ma wiele do zaoferowania zarówno dla ciała jak i umysłu. To przestrzeń kultury aktywnej w skali urbanistycznej.
Jedna ze stacji. Parc de la Villette, proj. Bernard Tschumi. Fot. Aleksandra Czupkiewicz
Jedna ze stacji. Parc de la Villette, proj. Bernard Tschumi. Fot. Aleksandra Czupkiewicz
Konkurs okazał się dużym sukcesem, a jury musiało wybrać najlepszy projekt spośród 472 prac. Werdykt ostatecznie pogrzebał plany Leona Kriera na realizację historyzującej wizji tego miejsca z 1976 (w tym roku odbył się poprzedni konkurs na tereny parku pod przewodnictwem prezydenta Giscarda d’Estaing). Założenie Bernarda Tschumiego nie tylko realizowało postulat o przestrzeni godnej 21 wieku, ale również było odmienne od dotychczasowych rozwiązań parkowych na terenie Francji.
Plan ogólny Parc de la Villette według Leona Kriera, 1976. Źródło: https://www.studyblue.com/notes/note/n/late-post-modernism/deck/8470025
Projekt Tschumiego opiera się na pojęciu zdarzenia w przestrzeni, sytuacjach nieprzewidzianych. Plan Parc de la Villette to tak naprawdę nałożone na siebie 3 warstwy, których współdziałanie jest polem dla wielu scenariuszy. Pierwszą warstwą jest siatka punktów – 28 czerwonych, metalowych pawilonów (follies), w których zrealizowany jest wymagany program parku. Pawilony rozłożono równomiernie i w taki sposób, że będąc w pobliżu jednego z daleka dostrzegamy kolejne. Każdy z zaprojektowanych obiektów jest też inny. Drugą warstwę stanowią figury geometryczne – płaszczyzny pokrywające powierzchnię parku w miejscach konkretnych aktywności. Trzecia warstwa – ostatnia, to elementy liniowe będące promenadami, osiami i pełniące rolę infrastruktury parkowej.
Parc de la Villette, proj. Bernard Tschumi. Fot. Aleksandra Czupkiewicz
Pod poniższymi linkami możecie obejrzeć realizację i projekt Tschumi’ego:
1. Schemat 3 warstw Parc de la Villette projektu Bernarda Tschumiego: https://drscsparkman.files.wordpress.com/2011/12/lavillette.jpg
2. Szkice czerwonych pawilonów Bernarda Tschumiego: http://www.moma.org/collection/object.php?object_id=240
3. Jeden z pawilonów z towarzyszącą mu rampą: http://www.moma.org/collection/object.php?object_id=240
4. Parc de la Villette – widok wzdłuż kładki: http://www.moma.org/collection/object.php?object_id=240
Obecnie na 55 hektarach dawnych paryskich rzeźni i targu zwierząt znajduje się między innymi muzeum nauki i przemysłu (Cité des sciences et de l’industrie) i centrum muzyczne (Cité de la musique), a wolna przestrzeń zielona (33 hektary) jest jednym z topowych paryskich miejsc pod organizację koncertów, festiwali muzycznych, filmowych i teatralnych.
